چرا اصلاحات در لبنان بهتر جواب می دهد؟ - وبلاگ فوتبال

به گزارش وبلاگ فوتبال، منطقه پر تلاطم غرب آسیا این روزها در هر نقطه خود شاهد نوعی درگیری، آشوب، اعتراض و جنگهای قومی است؛

در حالی که چند هفتهای بیشتر از سرانجام اعتراضات مردمی در عراق نمی گذرد و بحران حمله ترکیه به مناطق کردنشین سوریه با سرانجام آتش بس بین دو کشور در حال ورود به مرحله جدیدی است، لبنان؛ این عروس پا به سن گذاشته خاورمیانه نیز درگیر اعتراضات گسترده مردمی نسبت به عملکرد دولت شده است.

اعتراض ها در لبنان از پنجشنبه گذشته در پی نارضایتی مردم از وضع مالیات بر سوخت و همچنین افزایش خدمات اینترنتی از جمله تماس با واتساپ شروع شد. از سوی دیگر نارضایتی مردم از وضعیت بانک ها که بعضا بهره های زیادی می گیرند و در تبادلات مالی و ارزی نیز با محدودیت هایی رو به رو هستند و نیز پایین بودن سطح خدمات از جمله در زمینه جمع آوری زباله و پسماند است. در مجموع مردم لبنان این روزها از حجم عظیم فساد، بی عدالتی و تحمیل هزینه های زیاد از سوی دولت به جامعه شاکی هستند و در چند روز گذشته اعتراضات خیابانی را شکل داده اند که از آن به عنوان یکی از بزرگترین ناآرامی های داخلی لبنان در دهه های اخیر یاد می گردد.

معترضان لبنانی خواهان استعفای نخست وزیر این کشور و برگزاری انتخابات زودهنگام در لبنان شده اند؛ راهکاری که در کشورهای توسعه یافته و دموکراتیک غربی و یا منظم و مسئولیتپذیر شرقی میتواند به عنوان راهکاری مطلوب برای تغییر وضع موجود باشد، اما با وجود وضعیت سیاسی پیچیده لبنان، مؤثر بودن چنین راهکاری برای آن اندکی جای تردید دارد.

سیستم سیاسی در لبنان مجلسی است و این نظام با توجه به شرایط فرقه ای، اجتماعی و مذهبی خاص این کشور دارای ویژگی های منحصر به فردی است؛ این سیستم به گونه ای طراحی شده است که تمامی اقوام و مذاهب (مسلمانان سنی و شیعه ومسیحیان مارونی و ارتدکس) در آن سهمی از قدرت سیاسی داشته باشند. این توافق حاصل قرارداد طائف (1990) است که به جنگ های داخلی 15 ساله در لبنان سرانجام داد. طبق این توافق، رئیس جمهوری لبنان از میان مسیحیان مارونی، نخست وزیر از میان مسلمانان سنی مذهب، رئیس مجلس از بین شیعیان و معاون نخست وزیر از بین مسیحیان ارتدوکس انتخاب می گردد. کرسی های مجلس لبنان نیز به طور مساوی بین مسیحیان و مسلمانان تقسیم شده است. با این وجود صحنه سیاسی لبنان در سالهای اخیر همیشه شاهد نقص در روند چرخش قدرت بوده و انتخاب افرادی از بین احزاب مختلف برای تصدی پستهای مهم سیاسی، همیشه به چالش سیاسی مهم این کشور تبدیل شده و نوعی بی ثباتی و عدم قطعیت را در ساختار سیاسی، اجتماعی و مالی لبنان ایجاد نموده است.

به عنوان نمونه همین سال گذشته بود که دعواهای سیاسی بر سر دستیابی به ساختار کابینه و توافق گروه های سیاسی برای تشکیل دولت، لبنان را با بحران سیاسی بزرگی روبرو کرد. این بحران سیاسی نه تنها می رفت تا بدهی های کشور کوچک لبنان را به مرز 100 میلیارد دلار نزدیک کند، بلکه زمینه دخالت قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای به ویژه عربستان و آمریکا را در لبنان فراهم کرد. در نهایت کار به جایی رسید که حتی شاهد ربوده شدن و استعفای عجیب سعد حریری آن هم در خارج از کشور خود بودیم که البته معین شد این امر طرحی برنامه ریزی شده از سوی عربستان سعودی برای ایجاد جنگ داخلی در لبنان بوده است.

بنابراین وجود چنین پتانسیلهای قوی برای ایجاد درگیریهای جناحی و بیثباتی سیاسی در لبنان و البته انگیزه قوی بعضی کشورهای منطقه برای مداخله فرصتطلبانه در این کشور، ناظران و تحلیلگران سیاسی را به این جمع بندی می رساند که هر چند اعتراض مردم لبنان به مسائل موجود منطقی و قابل قبول است، اما بی شک بهترین و مفیدترین راه چاره برای آنها، تغییر دولت و وارد کردن عرصه سیاسی لبنان به یک دوره جدید کشمکشهای سیاسی و اختلافات جناحی و حزبی نیست. در مقابل به نظر میرسد در مقطع کنونی بهترین پاسخ به مسائل مردم لبنان، فرصت دادن به اصلاحات و دوری کردن از واکنشهای احساسی است که لبنان را به سمت گردابی با سرنوشت نامعلوم میبرد.

شاید در موقعیت کنونی مردم، احزاب و سندیکاهای لبنانی باید با نیم نگاهی به بحرانهای سیاسی سالهای اخیر در کشور خود، در خصوص ادامه اعتراضات خیابانی تصمیم بگیرند و اعتماد به بسته اصلاحات مالی حریری و اعطای فرصتی حداقل چند ماهه به آن را نیز در بین گزینههای خود قرار دهند. در این برنامه اصلاحی کاهش 50 درصدی حقوق تمام نمایندگان و وزرای فعلی و سابق، اعمال مالیات 25 درصدی بر بانک ها و شرکت های بیمه، لغو مصوبه کاهش مستمری بازنشستگی نیروهای ارتش و سازمان های امنیتی و مشخص سقف برای حقوق نظامیان از سوی دولت تضمین شده و همچنین قرار است تمام مالیات ها بر ارزش افزوده در بخش های خدماتی و تلفنی لغو گردد. حمایت از صنعت داخلی و برداشتن مالیات بر واردات اصنافی که فراوری داخلی دارند نیز بخش دیگری از اصلاحات پیشنهادی است. برنامههای فوق چنانکه اجرایی شوند می توانند پاسخی مثبت به نارضایتیهای مردم لبنان باشند و نتایج مفیدتری نسبت به تغییر دولت و ایجاد یک دوره بی ثباتی جدید در لبنان داشته باشند.

رئیس موسسه فرهنگی اکو، عضو هیات امنای پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات

منتشر شده در سایت دیپلماسی ایرانی