پیامدهای کتمان کووید-19 - وبلاگ فوتبال

به گزارش وبلاگ فوتبال، کتمان بیماری به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت یکی از عوامل افزایش گردش ویروس و انتقال زنجیره بیماری و البته مبتلایان بستری شده در بیمارستان و حتی جانباختگان کووید-19 است.

به گزارش وبلاگ فوتبال، روزنامه ایران نوشت: پشت میزش نشسته، بی حال و خاموش. هر از گاهی چند سرفه قطاری می نماید و دوباره خاموش می شود. قطرات ریز عرق را از روی پیشانی اش پاک می نماید و نگاهی به اطراف می اندازد تا ببیند واکنش همکارانش به او چیست!

چشم های مضطرب او را رها نمی نمایند مخصوصاً وقتی سرفه می نماید. می داند که کرونا گرفته ولی مدام با خودش کلنجار می رود که کرونا کجا بوده، من فقط کمی حالت سرماخوردگی دارم. چند دقیقه بعد اعتراضات به حضور او در شرکت آغاز می شود و همه همکارانش می خواهند تا به خانه برود و تا معین نشدن بیماری اش برنشود ولی او همچنان اصرار دارد که کرونا ندارد.

کتمان بیماری به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت یکی از عوامل افزایش گردش ویروس و انتقال زنجیره بیماری و البته مبتلایان بستری شده در بیمارستان و حتی جانباختگان کووید-19 است. حمید سوری - اپیدمیولوژیست - تأکید می نماید که ابتلا به ویروس کرونا نباید تداعی نوعی تابوی اجتماعی باشد. او به ایران می گوید: ویروس کرونا فقیر و غنی، تحصیلنموده و بیسواد یا کارمند و غیر کارمند نمی شناسد. هر کسی حتی شخصیت های سیاسی دنیا نیز به این بیماری دچار شده اند. چنین تداعی از بیماری یاری نماینده گسترش بیشتر اپیدمی کووید-19 می شود. هر فرد مشکوک و مبتلا وظیفه اجتماعی دارد که تماس هایش را از دیگران به حداقل ممکن برساند.

به گفته این اپیدمیولوژیست تحقیقات اخیر نشان می دهد 50 درصد کسانی که مبتلا به کرونا می شوند بیماری را از کسی می گیرند که در زمان انتقال بیماری علامتی ندارد از این جمع نیز حدود 24 درصد کسانی اند که در دوره پنهان بیماری هستند و حدود 30 درصد نیز کسانی اند که هرگز علامتی از خود بروز نمی دهند و دیگران را آلوده می نمایند. در زمان اپیدمی بیماری ها همواره فرض بر این است هر علامتی شبیه به بیماری پاندمی و علائم بیماری های حاد تنفسی، کرونا است؛ مگر آن که خلافش ثابت شود. بنابراین، این که کسی بخواهد در محل کار یا خانواده این علائم را به سرماخوردگی نسبت دهد اشتباه است و پیش فرض این است که باید خودش را قرنطینه کند؛ چرا که با فرض استفاده از ماسک از سوی این افراد نیز شانس ابتلا در محیط های سربسته و اداری تا حدود 35 درصد بالا می رود.

این اظهار نظر را باید این گونه تفسیر کرد که افزایش مرگ و میر به دلیل ابتلا به کرونا و حتی اتلاف وقت برای مراجعه به مراکز درمانی، موضوعی است که می تواند به خاطر پنهان کاری، انکار بیماری، بی تفاوتی و خونسردی یا ترس از مرگ باشد. اما چرا درصد قابل توجهی از کسانی که به کرونا مبتلا شده اند هنگام بروز علایم بیماری، آن را جدی نگرفته اند و خود و خانواده شان را در معرض خطر انداخته اند، سؤالی است که از چند بهبودیافته کووید-19 پرسیده ایم.

تصورم این بود که تلقین به بیماری دارم

محسن عبداللهی 38 ساله کارمند یک شرکت خصوصی در مرکز تهران است. او ماه گذشته یعنی در زمان اوج پیک سوم کرونا به این بیماری مهلک دچار شد. به گفته خودش برای تردد به محل کارش از مترو استفاده می نموده و زمانی که گلودرد و بدن درد خفیف به سراغش آمده این طور به خود تلقین نموده که سرماخوردگی گرفته است و با یکی دو روز استراحت خوب می شود.

سر کار نشسته بودم که احساس کردم خیس عرق شدم. سرفه هام زیاد نبود ولی چشمام به شدت می سوختن. یکی از همکارام بهم گفت نشانه های کروناست و برم خونه ولی مقاومت کردم ولی دم ظهر که رئیس شرکت شرایطم را دید دستور داد که برم خونه. البته دلیل هم داشت نمی خواستم محل کارم کسی بفهمه کرونا دارم می ترسیدم بفهمند و چند هفته ای اجازه حضور در محل کارم را نداشته باشم. تازه در این شرکت کار پیدا نموده بودم از یک طرف می ترسیدم کارم را از دست بدهم از طرفی همکارانم که در خانه خودشان را قرنطینه نموده بودند، حقوق شان را کامل دریافت ننموده بودند با این حال تقریباً مطمئن بودم واسه من کرونا نیست سرماخوردگی ساده هست که با چند تا مسکن درمان می شدم.

توی خانه، همسرم گفت برم دکتر ولی نرفتم چون اصرار داشتم کرونا نگرفتم. چند روز پیش از آن که سرفه هام آغاز شود از میوه فروشی سر کوچه خرید کردم و رفتم خانه پدر و مادرم. دو روز بعد که سرفه هام بیشتر شد و نفس تنگی به سراغم اومد مجبور شدم برم دکتر. این مقاومت و کتمان بیماری به ریه هام آسیب زده بود؛ چرا که 30 درصد از ریه هام درگیر شده بودند. الان مدتی است مادرم در بیمارستان بستری است و پزشکش گفته بالای 67 درصد درگیری ریه دارد.

از او می پرسم چرا در این شرایط که هر علائمی را باید جدی گرفت و با آن مدارا نکرد به پزشک مراجعه ننموده است. محسن سرش را به نشانه پشیمانی تکان می دهد و در پاسخ می گوید: من همه پروتکل های بهداشتی رو رعایت می کردم و اصلاً انتظارش رو نداشتم که مریض بشم. از طرفی می ترسیدم به همکاران و دوستانم بگم کرونا گرفتم چون از بیکاری ترس داشتم. شاید همین ترس باعث شد که مریضی خودم رو کتمان کنم.

کتمانی که باعث ابتلای 15 نفر از اعضای فامیل شد

فرشید شعاعی 46 ساله ویروس کرونا را بین 15 نفر از اعضای فامیل پخش نموده است. او چند سالی است که به بیماری دیابت مبتلا است ولی با وجود این در رفت و آمد به مناطق شلوغ و پرتردد جانب احتیاط را رعایت نمی کرد. فرشید با آن که علائم خفیف کرونا داشت و باید خودش را در خانه قرنطینه می کرد اما توجهی به توصیه های پزشکی نکرد و تنها در کمتر از یک هفته همسر، فرزند، خواهر، برادر و خاله و دایی و ... را در دورهمی خانوادگی آلوده کرد. خودش می گوید: هیچ علامتی نداشتم فقط چند روزی بود که بویایی ام را از دست داده بودم. فکر می کردم به خاطر سینوزیتم دماغم کیپ شده و بو را احساس نمی کنم. آخر هفته به مناسب پاگشای پسر خواهرم خانه مادرم جمع بودیم. چند روز بعد از آن مهمانی اول پدرم تب کرد، بعد مادرم تنگی نفس گرفت، خاله ام و داییم و بچه های شان هم گرفتار شدند اما اوضاع خواهرم از همه بدتر است عفونت به ریه هایش زده. الان همه فامیل من را مقصر می دانند که چرا مریضی ام را از بقیه پنهان کردم و به میهمانی پا گشا رفتم.

مرتضی، برادرزاده فرشید درباره این اتفاق می گوید: فرشید بیماریش رو کتمان می کرد. در حالی که دیابت داشت ولی اهمیتی به کرونا نمی داد. آن شب توی مهمانی، رنگش مثل گچ سفید بود و خیس عرق. تب هم داشت. بهش گفتم اینها علایم کروناست ولی خندید و گفت چیزی نیست و روی موتور چاییده. خیلی بهش اصرار کردم که عمو بیا خودم ببرمت بیمارستان ولی نیومد. همین کتمان مریضی و یکدندگی کار دست همه اعضای فامیل داد. بالاخره کرونا کار خودش رو کرد.

وحشت از بیماری عامل کتمان است

اینها روایت بیمارانی است که علائم ابتلا به کرونا را داشته اما حاضر نشده اند آزمایش دهند، خودشان را قرنطینه نمایند و با این ادعا که سرماخوردگی ساده گرفته اند ویروس کرونا را در محل کار، دورهمی های خانوادگی، مغازه، نانوایی و ... به گردش در آورده اند. افرادی که از کرونایی بودنشان مطمئن هستند اما آن را مخفی می نمایند تا دیگران متوجه نشوند. در این زمینه سعید معدنی جامعه شناس سه علت عمده را در واکاوی چنین رفتارهایی در جامعه عنوان می نماید. او به ایران می گوید: یک علت آن عدم شناخت کافی از بیماری کووید-19 است. بسیاری از مردم هنوز فرق بین میکروب و ویروس را نمی دانند و به همین خاطر چون تشخیص نمی دهند بیماری زایی و شدت کشندگی ویروس با دیگر میکروب های بیماری زا متفاوت است سهل انگاری می نمایند.

او ادامه می دهد: دومین محور به ترتیب خانوادگی و ریشه های سنتی در جامعه ایرانی برمی شود. تفکر سنتی مبتنی بر این است که بدن در مقابل بیماری طاقت می آورد و حتی در ادبیات ما نیز به این موضوع اشاره شده که انسان قوی هیچ وقت مریضی اش را به دیگران بیان نمی نماید. هنوز این تفکر در جامعه وجود دارد که با بیماری باید به اصطلاح مردانه برخورد شود و از بیان آن به اطرافیان پرهیز کرد؛ چرا که نوعی احساس ضعف را به این افراد تلقین می نماید.

معدنی در ادامه وحشت از بیماری کووید-19 را عامل سوم کتمان آن از سوی مبتلایان بیان می نماید و می گوید: کرونا ویروس ناشناخته ای است برای همین بسیاری از افراد می ترسند چنین بیماری ای را باور نمایند، در واقع ترس باعث انکار بیماری می شود.

کتمان کردن بیماری به خاطر برچسب اجتماعی

رئیس سازمان نظام روانشناسی هم یکی از دلایل کتمان و انکار بیماری کووید-19 را ناشی از رفتارهای اشتباه بعضی افراد و واکنش هایشان در زمان مطلع شدن از ابتلای آشنایان و دوستان به کرونا می داند و به ایران می گوید: این موضوع چند بعد دارد. بعد اول مربوط به ویژگی های بیماری کرونا است که با علائم مختلف از خفیف تا موارد خیلی شدید بروز می نماید. ما نتوانسته ایم در آموزش مردم درباره شناخت علائم بیماری کرونا پیروز عمل کنیم برای همین مردم نشانه های بیماری را به عنوان کرونا تلقی نمی نمایند.

دکتر محمد حاتمی در ادامه می افزاید: از همان بدو شیوع ویروس کرونا ابتلا به این بیماری به عنوان انگ و برچسب اجتماعی مطرح و همین باعث شد بسیاری از شهروندان بیماری شان را پنهان نمایند و حتی به بیمارستان نیز مراجعه ننمایند و سعی کردند کسی در محل کار یا حتی خانه متوجه ابتلایشان به ویروس کرونا نشود. این مسأله روی شیوع ویروس کرونا هم بسیار اثرگذار بود. رسانه ها نیز با پخش و انتشار تصاویر مراسم سوگواری و عزاداری موارد فوتی به این نگرش منفی دامن زدند. بدین ترتیب خطر استیگما (برچسب گذاری اجتماعی) در جامعه شایع شد. آزارهای کلامی در محیط کار، طرد فرد از موقعیت های اجتماعی و شغلی و دیدگاه تحقیرآمیز، بخشی از پیامدهای استیگمای بیماری کرونا است.

رئیس سازمان نظام روانشناسی می گوید: نکته سوم به باورهای مردم برمی شود مردم همواره می خواهند مسأله به این مهمی را نادیده بگیرند و سهل انگارپنداری در تمام مسائلی که جنبه حاد دارند در جامعه شکل می گیرد برای همین ما نوعی بی مسئولیتی را بین بعضی افراد جامعه می بینیم که البته جنبه اپیدمی هم پیدا نموده و باعث افزایش زنجیره انتقال ویروس کرونا شده است.